Bağışıklık sistemi1, bizi hasta olmamıza neden olacak yabancı ve zararlı milyonlarca mikroba ve maddeye karşı savunmaktadır. Vücudumuza giren yabancı maddeleri tanıyıp ayırt edebilmektedir. Sağlıklı bir bireyde bu döngü fark edilmeden devam eder. Bağışıklık sistemimiz vücudumuza giren ve bize zarar verecek olan her şeyle savaşır. Özetle, bağışıklık sistemi, vücudumuzu yabancı madde ve mikropların zarar verici etkilerinden koruyan savunma sistemidir.
Aldığımız besinler ve yaşadığımız çevresel koşullar bağışıklık sistemimizin temel belirleyicilerindendir. Mevsim geçişleri, hava durumu, günlük hayatın stresleri vb. birçok şey bağışıklığımızı etkilemektedir. Dolayısıyla ilk yapmanız gereken sağlıklı bir yaşam tarzı seçmektir2.
- Stresten uzak durmanın ve iyi bir ruh halinin bağışıklık sistemimizin daha güçlü olmasına destek olacağını biliyor muydunuz? Bundan dolayı günlük hayatın stresinden arınıp kendinize hobilerinizle uğraşabileceğiniz, sevdiklerinizle kaliteli zaman geçirebileceğiniz alanlar yaratmalısınız.
- Yeterli ve sağlıklı uykunun da bağışıklığımızın güçlü olmasında oldukça önemli bir yeri vardır. Bağışıklık sistemi ve sinir sistemi3 yakın ilişki içinde görev yapar ve birbirinden etkilenir. Uyku sırasında vücudumuzda hastalık yapıcı etkenlerin yok edildiği bir süreç gerçekleşir. Dolayısıyla iyi bir bağışıklık sistemi için sağlıklı uyku kritiktir.
- Hijyen faktörlerine özen göstermek önemlidir. Ellerinizi sık sık yıkamanız ve özellikle et gibi gıdaları iyice pişirmeniz gibi enfeksiyonları önleyici tedbirler almalısınız.
- Spor ve egzersiz yapmak, sigara içmemek, alkolü olabildiğince kontrollü tüketmek ve/veya alkolden uzak durmak bağışıklığınızın güçlenmesine destek olacaktır.
- Sağlıklı beslenme bağışıklığımızın güçlü olmasında hayati bir rol oynar. Dengeli bir diyet için doğada var olan birçok gıdayı ihtiyacınız olduğu miktarda tüketmelisiniz.
Dengeli bir beslenme ile bağışıklık sistemi güçlendirilebilir4. A, D, E, B12, C, vitaminleri ve selenyum eser elementinin bağışıklık hücrelerinin koruyucu aktivitelerini desteklemek için çalıştığı vurgulanmaktadır5.
C Vitamini
C Vitamini6 vücudumuz için çok önemli bir antioksidandır ve savunma sistemimizi güçlendirir. Zehirlenmeler ve ateşli hastalıklarda vücudu koruyan ve bağışıklık sistemini7 güçlendiren bir vitamindir.
Bol C vitamini içeren meyvelere portakal, mandalina, greyfurt, kivi, limon, kuşburnu, sebzelere ise tere, maydanoz, yeşilbiber, roka, ıspanak, karnabahar gibi besinler örnek verilebilir ve sağlıklı beslenme düzenimizin bir parçası olmalılardır. Özellikle C vitamini vücudumuzda üretilmediği için dışarıdan takviyesi gerekmektedir.
B12 Vitamini
B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz. B12 Vitamini7 ihtiyacımızı hayvan dokularından sağlarız. B12 Vitaminin en çok bulunduğu besinler et, süt, peynir, yumurta ve balıktır.
Selenyum
Selenyum8, birçok gıdada doğal olarak bulunan bir eser elementtir. İnsanlar için besinsel olarak gerekli olan selenyum, üreme, tiroid hormon metabolizması, DNA sentezi ve oksidatif hasar ve de enfeksiyondan korunmada kritik rol oynar.
D Vitamini
D vitamini8 kalsiyumun kemiklere taşınmasına ve yerleşmesine yardımcı olur. Sağlıklı kemik yapısını ve bağışıklık sistemini güçlendirir. D vitaminin en çok bulunduğu besinler balık yağı, balık, karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı, zenginleştirilmiş besinler (örneğin margarin) ve güneş ışınlarıdır.
A ve E Vitamini
A vitamini vücudun hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin oluşumunda yardımcıdır. A vitaminini7 hayvansal kaynaklı karaciğer, balık yağı, süt, tereyağı, yumurta gibi besinlerden alırsınız. Bitkisel kaynaklardan ise A vitamini ön maddesi kaynakları olan kırmızı ve sarı portakal ile birçok koyu yeşil yapraklı sebzeleri alarak A vitaminine dönüştürebiliriz. En çok havuç, kış kabağı vb. koyu yeşil yapraklı sebzeler ile sarı ve turuncu meyvelerde (kayısı, şeftali vb.) bulunur.
En çok bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, soya, yeşil yapraklı sebzeler, baklagillerde bulunan E vitaminin7en önemli özelliği güçlü bir antioksidan olmasıdır.
Bağışıklık sistemimizin güçlü olması için gereken önemli noktalara değindik, öncelikli olarak sağlıklı yaşam tarzınıza ve beslenme alışkanlıklarınıza dikkat etmelisiniz, besinlerden almak konusunda zorluk çektiğiniz vitamin ve mineralleri içeren gıda takviyeleri de kullanabilirsiniz.
1. http://turkimmunoloji.org/?p=570&lang=tr_TR
2. https://www.health.harvard.edu/blog/healthy-lifestyle-5-keys-to-a-longer-life-2018070514186
3. https://www.e-psikiyatri.com/az-ve-kalitesiz-uyku-vucudu-nasil-etkiler
4. https://www.aid.org.tr/bagisikligin-korunmasi-ve-guclendirilmesi
5. https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/selected-vitamins-and-trace-elements-support-immune-function-by-strengthening-epithelial-barriers-and-cellular-and-humoral-immune-responses/94B772EB747D1E5CD9FAC8F90937AA9F
6. https://www.karger.com/Article/Abstract/90495
7. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/373
8. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Selenium-HealthProfessional
TÜM SEÇKİN ECZANELERDE
